پایان نامه بررسی فقهی مستشاران زن در لایحه ی جدید قانون حمایت از خانواده و قانون سابق

بررسی فقهی مستشاران زن در لایحه ی جدید قانون حمایت از خانواده و قانون سابق

پایان ‌نامه کارشناسی ارشد در رشته حقوق خصوصی (MA)

چکیده
قضاوت زنان مسئله ای است که مدتهاست در محافل حقوقی و فقهی با بحثهای فراوانی روبرو بوده است.

تحولات اجتماعی در زندگی امروزه بین زوجین بالاخص در سال های اخیر با ورود زنان به عرصه های اجتماعی و بالا رفتن سطح فرهنگ و مقبولیت زنان در مناسبات اجتماعی موجب شده تا زنان پس از تشکیل خانواده علاوه بر انجام وظایف زندگی مشترک حضور خود را در سایر عرصه های اجتماعی را به عرصه ظهور برسانند. از جمله منابعی که با چالش حضور یا عدم حضور زنان در آن مواجه بوده است. تخصیص حضور زنان حضور مشتساری زنان در دعاوی خانوادگی در محاکم حقوقی می باشد. در این راستا اختصاص شعبه هایی از محاکم عمومی حقوقی دادگستری، برای دادگاه خانواده بسیار مفید واقع شده است. در قانون حمایت از خانواده مصوب سال 86 کم و کاستی هایی به لحاظ حقوق زنان مشاهده می شد که با اصلاحاتی در لایحه جدید قانون حمایت از خانواده مصوب اسفند1391 با تخصیص حضور مستشار زن در محاکم حقوقی رسیدگی به دعاوی خانوادگی تا حدودی رفع شده است. در این پژوهش سعی بر آن شده تا در ابتدای امر نیاز به حضور مستشار زن در کنار مستشار مرد، تصمیم گیرنده برای دعاوی خانوادگی حقوق زنان و کودکان به لحاظ عاطفی و احساسی مورد حمایت بیشتری واقع شود. در پژوهش حاضر ابتدا  به دیدگهای موجود راجع به زن، سپس قضاوت زنان و بعد بررسی حضور مستشاران زن در قانون پرداخته شده است و نتایج حاصل در فصل آخر نگاشته شده است.

  مقدمه

با وصف تکامل جوامع و پیشرفت های حیرت آور بشری هنوز هم حضور زن بصورت حقیقی و درست احساس و تعریف نگردیده ، و اگر معرفی هم شده است متاسفانه بیشتر توسط شخص دوم (مرد) و با افکار مرد سالاری بیان گردیده که این تعارف نامکمل، اشتباه وفریب دهنده نه تنها یک خدمت علمی نبوده بلکه در مواردی جامعه را بسوی ناهنجاری های اجتماعی ، فرهنگی ، سیاسی وغیره سوق داده است. (نادری،1389)

جامعه ی گسترده ی زنان بیش از نیمی از جمعیت بشر را تشکیل می دهند و شناخت ویژگی های روانی، اخلاقی، نیازها، توانایی ها و ظرافت های دنیای شگفت انگیز بانوان و جایگاه فلسفه ی اجتماعی، طبیعی، اقتصادی و فرهنگی آنان شناخت نیمی از جامعه ی بشری است.

بدون این آگاهی ها و آشنایی ها، استفاده از عواطف و ادراکات و توانمندی های جسمی و روحی زنان در جهت مثبت یا منفی مقدور نیست.در مورد جایگاه زن از دیدگاههای گوناگون می توان به پژوهش و تحقیق پرداخت- جامعه شناسی،روانشناسی، علوم زیستی ، تاریخ، اخلاق، فلسفه و ...- همه از ابعاد گوناگون به مسئله زن می پردازد و هریک گوشه ای از دنیای وی راروشن می سازد.

در دهه های اخیر،‌ در اثر گسترش نوگرایی و نوسازی در عرصه جهانی، تحولاتی در زمینه های فرهنگی و ساختاری روی داده که سبب دگرگونی نقش های اجتماعی و آگاهی های زنان شده است. افزایش تحصیلات و اشتغال در میان زنان از سویی سبب کاهش مطلوبیت الگوی زن سنتی می شود و از سوی دیگر سبب دشواری در هماهنگ کردن نقش های سنتی با نقش های جدید شده و به بحران هویت زنان منتهی می گردد. تنها راه حل این مساله تعریف هویت اجتماعی زنان توسط خود آن ها است. در پژوهش حاضر عواملی که زنان را به تامل در هویت های سنتی،‌ مقاومت در برابر کلیشه های جنسیتی و باز تعریف هویت اجتماعی قادر می سازد در دو سطح فردی و ساختاری مورد مطالعه قرار گرفته است. روش کمی مورد استفاده در این تحقیق روش پیمایشی بوده است.( باقر ساروخانی, مریم  رفعت جاه،1383 )

فهرست مطالب

چکیده.. 1

فصل اول: کلیات

1-1-مقدمه.. 3

1-2-بیان مسئله.. 4

1-3-سؤالات تحقیق.. 6

فصل دوم: جایگاه زن از ابعاد مختلف

2-1-جایگاه زن در تاریخ ایران.. 8

2-2-حقوق زنان بواسطه شواهد باستان شناختی در جامعه ساسانی   11

2-3-زنان در متون حقوقی.. 13

2-4-زنان در جامعه امروزی.. 14

2-5-زن در نگاه جاهلیت ادیان؛ اسلام و فمینیسم.. 18

2-6-جایگاه (زن) در فرهنگ عرب جاهلى.. 19

2-7-ازدواج در جاهلیت.. 19

2-8-حقوق مالى زن.. 20

2-9-زن در قبایل غیرعربى.. 21

2-10-زن و جوامع متمدن.. 22

2-11-دیدگاه فمینیستى درباره حقوق زن.. 23

فصل سوم: زنان و قضاوت

3-1-مشروعیت قضاوت.. 28

3-2-قضاوت در عصر غیبت.. 29

3-3-قضاوت فقیهان.. 30

3-4-نفوذ قضاوت زن.. 36

3-5-اجماع در مساله قضاوت زنان.. 37

3-6-آیات قرآن و قضاوت زنان.. 39

3-7-روایت ابوخدیجه.. 40

3-8-وصیت پیامبر(ص) به على(ع) و قضاوت زنان.. 41

3-9-چند نکته مهم.. 44

3-10-قضاوت از دیدگاه علم فقه.. 47

3-11-مفهوم قضا در لغت.. 47

3-12-مفهوم قضا در اصطلاح شرع.. 48

3-13-مفهوم قضا در قرآن.. 48

3-14-مشروعیت نظام قضایی در اندیشه دینی.. 49

3-15-تفاوت بین قاضی، مجتهد، فقیه و مفتی.. 51

3-16-شروط و صفات قاضی در اسلام.. 52

3-17- شرط اجتهاد قاضی از منظر فقها.. 53

3-18-عدول از شرط اجتهاد قاضی در قوانین موضوعه ایران   54

3-19-شرط ذکورت قاضی از دیدگاه فقهای اسلام.. 56

3-20-فقهایی که قضاوت زنان را مطلقاً جایز نمی‌دانند   59

فصل چهارم: قانون حمایت از خانواده و مستشاران زن

4-1-جایگاه زن در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.. 64

4-2-جایگاه زنان در امور مالی و اقتصادی :.. 69

4-3-حقوق و ویژگیهای قضایی زنان:.. 69

4-4-قضاوت زن و تفسیر متفاوت فقیهان از آیه ۳۴ سوره نساء   70

4-5-وجود مشاور و مستشار زن در دادگاه.. 74

فصل پنجم: نتیجه گیری

5-1-قضاوت زن جایز است یا نه؟.. 78

5-2-نظریات نگارنده.. 82

منابع و مآخذ:.. 85

چکیده انگلیسی.. 87