تحقیق رابطه بین استرس شغلی و رضایت شغلی در میان امدادگران هلال احمر

اهداف تحقیق

بررسی وضعیت استرس شغلی در میان نیروهای صفی و ستادی

بررسی وضعیت عوامل سازمانی استرس در میان نیروهای صفی و ستادی

بررسی وضعیت عوامل فردی استرس در میان نیروهای صفی و ستادی

بررسی وضعیت عوامل غیر شغلی استرس شغلی در میان نیروهای صفی و ستادی

بررسی رابطه بین میزان استرس شغلی و رضایت مندی شغلی

بررسی رابطه بین میزان استرس شغلی و مسائل رفتاری

بررسی رابطه بین میزان استرس شغلی و سلامت جسمانی

روش تحقیق

این تحقیق را می توان به دلیل آنکه نتایج آن قابل تعمیم و استفاده در حوزه خاصی از جامعه است از نوع تحقیقات کاربردی دانست. در پژوهش علی و معلولی، محقق به دنبال علل وقایع پس از وقوع می باشد. و تلاش می کند تا روابط و اثربین این علل را شناسایی نماید. در اینتحقیق از روش مقایسه ای استفاده می شود.

چکیده

هدف اصلی این تحقیق بررسی میزان استرس شغلی کارکنان در موقعیت های مخاطره آمیز و بی خطر سازمان امداد و نجات هلال احمر استان تهران می باشد. همچنین در این تحقیق به دنبال بررسی این مورد می باشیم که استرس شغلی چه تاثیری بر رضایت شغلی افراد دارد. به همین منظور پرسشنامه ای برای سنجش متغیرهای رضایت شغلی و عوامل موثر بر استرس شغلی طراحی گردید. روایی این پرسشنامه از طریق روایی محتوی و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ مورد تایید قرار گرفت. جامعه آماری این تحقیق را کلیه کارکنان بخش ستاد و عملیاتی سازمان هلال احمر تشکیل می دهند. به همین منظور نمونه تحقیق 266 نفر تعیین گردید.در این تحقیق از آزمون میانگین دو جامعه و همبستگی به منظور بررسی فرضیات تحقیق استفاده گردید. نتایج تحقیق نشان داد که در نتیجه بخش صفی دارای استرس شغلی بالاتری نسبت به بخش ستادی می باشد. همچنین بخش صفی دارای عوامل سازمانی استرس شغلی بالاتری نسبت به بخش ستادی می باشد. از سویی مشخص گردید که بخش صفی دارای عوامل غیر شغلی استرس شغلی بالاتری نسبت به بخش ستادی می باشد. همچنین مشخص گردید که بخش صفی دارای عوامل فردی استرس شغلی بالاتری نسبت به بخش ستادی می باشد. همچنین نتایج بررسی رابطه بین مولفه ها نشان داد که با افزایش استرس شغلی رضایتمندی شغلی نیز در افراد کاهش می یابد. همچنین مشخص گردید که با افزایش استرس شغلی مسائل رفتاری نیز در افراد افزایش می یابد. با افزایش استرس شغلی سلامت سازمانی نیز در افراد کاهش می یابد.

استرس شغلی

استرس شغلی استرسی است که فرد معینی بر سر شغل معینی دستخوش آن می شود بدین ترتیب که کنش متقابل بین شرایط کار و ویژگی های فردی شاغل به گونه ای است که خواست های محیط کار و در نتیجه فشارهای مرتبط با آن بیش از آن است که فرد بتواند از عهده آن ها برآید. استرس شغلی پاسخ روانی و هیجانی است و زمانی اتفاق می افتد که فرد شاغل احساس نماید بین اقتضائات کاری و تواناییش در برآورد کردن این اقتضائات تعادل وجود ندارد.

استرس شغلی را می توان هرگونه پاسخ جسمانی یا روحی مضر دانست که هنگام سازگار نبودن فرد و توانایی او با محیط شغلی حاصل می شود . این پاسخ می تواند به صورت رفتارهای ناخشنود، درگیرشدن و رفتارهای خشونت آمیز، حوادث و مصدومیت های کار، بیماری های جسمانی مختلف و حتی مرگ بروز کند. استرس به عنوان احساس عدم اطمینان و احساسات منفی مانند عصبانیت، اضطراب و فشاری که ناشی از شرایط محیط کاری می باشد تعریف می شود.

عناصر و متغیر های اصلی استرس شغلی

بر اساس یکی از مدل های بسیار مشهور، یعنی مدل میشیگاندر خصوص استرس شغلی چهار دسته متغیر اصلی دخالت دارند: ویژگی های سازمان (برای مثال، اندازه شرکت، ساختار سلسله مراتب و توصیف شغل)می تواند به فشارهای روانی، نظیر تعارض نقش، ابهام نقش و گرانباری نقش منجر شود. تعارض نقش زمانی ایجاد می شود که انتظارات و مقتضیات به دشواری برآورده می شوند یا با هم تقابل پیدا می کنند. ابهام نقش زمانی روی می دهد که اطلاعات کارکنان درباره ماهیت نقش خود ناکافی است. سرانجام گرانباری هم تقابل پیدا می کنند. ...

عوامل استرس زای شغلی

استرس شغلی ، پدیده ای به نسبت شایع و مطرح در بسیاری از مشاغل و حرف محسوب می شود که به اشکال مختلف سلامتى و بهزیستی کارکنان را تهدید می کند. جنبه های مختلفی از وظایف و مسئولیتهای کاری افراد، بصورت بالقوه می توانند برای آنها استرس آور باشند، که از مطرح ترین آنها میتوان به ابهام نقش ، تعارض نقش ، گرانباری ، روابط متعارض با همکاران و سرپرست و عدم تناسب منابع شغلى با تقاضاهای کاری و شغلی اشاره کرد.بطور نسبی هر یک از عوامل استر س آور مطرح در مشاغل و محی طهای کار برای افراد در سطح روانی، رفتاری و فیزیولوژیکی تبعات محسوس و قابل توجهی را ببار می آورند که بنوعی زمینه را برای تضعیف کارایی و اثربخشی افراد فراهم می آورند. چهار متغیر مطرح بعنوان تبعات بی واسطه و باواسطه برای استرس شغلی، فرسودگی هیجانی ، رفتارهای انحرافی ، رفتارهای مدنی سازمانی و خلاقیت است. در واقع در محیط کاری، موقعیت های زیادی هستند که موجب استرس فرد می شوند. موقعیتهایی همچون فقدان تامین شغل، حاکمیت روابط بر ضوابط، بوروکراسی سردرگم، فقدان مکانیسم های کنترل و ارزشیابی، شیفت های کار، ساعت کار زیاد، فناوری جدید، حقوق کم و سبک مدیریت باعث ایجاد استرس در محیط کار می گردند.

برخی دیگر از عوامل استرس زا عبارتند از:

حمایت نکردن مسئولین از کارکنان خود

نبود مشاوره و ارتباطات

دخالت های زیادی در مسایل شخصی، اجتماعی و زندگی خانوادگی

حجم زیاد کارها یا بیش از اندازه کم بودن کار

فشار بیش از حد ناشی از غیرواقعی بودن مهلت انجام کارها

انجام کارهایی که بسیار مشکل اند و یا لزوم چندانی به انجام آنها نیست

نداشتن مهارت کافی در نحوه انجام کار

شرایط نامطلوب کاری

داشتن شغلی که متناسب با شاغل نباشد

نداشتن امنیت شغلی و ترس از بیکار شدن.

به طور کلی محققین مختلف ابعاد استرس زای متفاوتی را در سازمان های مختلف شناسایی نموده اند که می توان مهم ترین این عوامل را در موارد زیر معرفی نمود

عوامل موثر بر رضایت شغلی

درجه رسمیت سازمان

در سازمان های رسمی و سازمان یافته که بیشتر ارتباطات کتبی و از زنجیره خشک سلسله مراتب سازمانی تبعیت می شود شواهد تحقیقاتی نشان می دهد که کارکنان اینگونه سازمانها که دارای ویژگی های بوروکراتیک می باشد اغلب ناراضی هستند.

مدیران دموکراتیک که بیشتر بطور غیررسمی با پرسنل خود ارتباط برقرار می نمایند و با آنان مشاوره می کنند محیطی راایجاد می نمایند که از استرس کمتری برخوردار است و در چنین محیطی پرسنل دارای روحیه بهتر و از رضایت شغلی بالاتری برخوردارند.

شرایط فیزیکی محیط کار

عواملی مانند درجه حرارت، رطوبت، روشنایی، سر و صدا، نظافت محل کار، تجهیزات و تکنولوژی می تواند بر رضایت شغلی مؤثر باشد. پرستاری از نظر شرایط فیزیکی محیط کار، دارای مسائل بسیار زیادی است. عواملی مانند سر و صدا، تهویه نامناسب، ناله بیماران، کمبود وسایل رفاهی، کمبود وسایل کار مانند ماسک و گان و دستکش و حتی در مواردی کمبود واکسن جهت محافظت از پرستار در برابر خطر عفونت، سموم و یا داروهای شیمیایی باعث کاهش رضایت شغلی می شود. تحقیقات نشان داده است که درصد پرستاران دچار تنش از حیث مذکور 5/73% بوده است.

رئیس خدمات پرستاری مسئولیت به وجود آوردن محیط فیزیکی سالم و حفظ سلامت پرسنل را برعهده دارد زیرا مسئله مهمی که مطرح است سلامت پرسنل پرستاری می باشد و تنها به مادیات متکی شدن در واقع نوعی اقدام ظاهری است. بسیاری از مدیران پرستاری تعهد خویش را در برابر محیط فیزیکی ناسالم، منحصر به پرداخت دستمزد بیشتر یااضافه کار می دانند در حالی که این مسئله به جای درمان علت اصلی، فقط دادن حق السکوت به کارمندان است و خطرات ناشی از کار باقی است و در واقع اقدامی در جهت حذف عوامل مسموم کننده که در دراز مدت سلامت پرسنل را تهدید می نماید انجام نشده است. یافته های پژوهش ها نشان می دهد که در پاره ای از موارد، برخی از گازهای بیهوشی، سبب اختلال در فعالیت های ذهنی و مهارتهای عملی افرادی که با این قبیل گازها کار می کنند می شود. به منظور پیشگیری از چنین خطراتی گیلیس پیشنهاد می کند که مدیران پرستاری به چگونگی تهویه اطاقهای عمل و ریکاوری توجه کامل داشته باشند و در ضمن هر شش ماه یکبار درجه آلودگی هوای واحدهای مذکور را اندازه گیری نمایند.

استرس شغلی و رضایت شغلی

استرس شغلی با رضایت شغلی و عملکرد فرد رابطه مستقیم داشته و یکی از مؤلفه های مؤثر بر سلامت، ایمنی و آسودگی فرد است. در مطالعات متعدد صورت گرفته در زمینه تاثیر استرس شغلی بر سلامت روانی و رضایت شغلی، استرس شغلی به عنوان یکی از مهمترین عوامل به وجود اورنده ضایعات روانی و کاهش رضایت شغلی معرفی شده است که در اغلب این مطالعات استرس به عنوان پاسخی که مستقیما تحت تاثیر منابع فشار زا تجربه می شود، در نظر گرفته شده است.

سلامت جسمی و روانی

از مشخصات یک سازمان سالم آن است که سلامت جسمی و روانی کارکنان به اندازه تولید و بهره وری مورد توجه و علاقه مدیریت سازمان قرار گرفته و مدیریت اثربخش بدون توجه و اعتقاد به بهداشت روانی کارکنان حاصل نمی شود و امروزه یکی از عواملی که در سازمانها بهداشت روانی کارکنان را با خطر مواجه نموده، استرس است. استرس شغلی ماهیتی ذهنی دارد و اندازه گیری آن با سنجش های مستقیم فیزیکی و شیمیایی امکان پذیر نیست. برای بررسی استرس شغلی به مدل های نظری نیاز است تا اجزای استرس شغلی شناسایی شود و اثرات آن به صورت کمی اندازه گیری گردد. دو مدل استرس شغلی که اغلب در تحقیقات استرس شغلی استفاده می گردند، مدل تنش شغلی و ناهماهنگی بین تلاش- پاداش می باشد.

...

فهرست مطالب

چکیده

فصل اول ( مقدمه ، بیان مسئله تحقیق ، اهمیت تحقیق، مروری بر ادبیات تحقیق، مدل مفهومی تحقیق، فرضیات تحقیق، اهداف تحقیق، بررسی رابطه بین میزان استرس شغلی و سلامت جسمانی ، روش تحقیق ، جامعه آماری تحقیق، نمونه و روش نمونه گیری، روش جمع آوری داده ها، تحلیل داده ها)

فصل دوم (مقدمه، استرس، شغل، استرس شغلی، عناصر و متغیر های اصلی استرس شغلی، مشکلات مختلف ناشی از استرس شغلی، نشانه های استرس شغلی ، علائم فیزیولوژیک استرس، علائم روانی استرس، عوامل استرس زای شغلی، بعد فردی، اعتماد بنفس، احساس مفید بودن، ابهام نقش، گرانباری نقش، کمباری نقش، بعد شخصیتی، برون گرایی، مقبولیت، وظیفه شناسی، تهییج پذیری ، آزاد اندیشی، اثرات استرس شغلی بر خانواده و جامعه، عوامل ایجاد کننده استرس گروهی، عوامل فردی و استرس شغلی، اثرات استرس در محیط کار، مراحل پیشگیری از استرس ، رضایت شغلی، عوامل موثر بر رضایت شغلی، استرس شغلی و رضایت شغلی، سلامت جسمی و روانی، استرس شغلی و مسائل رفتاری، راههای مقابله بااسترس، پیشینه تحقیق، پیشینه داخلی، پیشینه خارجی)

فصل سوم (روش تحقیق، مقدمه، روش تحقیق، الگوریتم اجرای تحقیق، جامعه آماری، نمونه و نمونه گیری، برآورد حجم نمونه، معرفی ابزار های جمع آوری اطلاعات، روش جمع آوری داده ها، روش تجزیه و تحلیل داده ها، روایی و پایایی، روایی، پایایی)

فصل چهارم (مقدمه، آمار توصیفی، بررسی وضعیت جنسیت در نمونه آماری، بررسی وضعیت تحصیلات در نمونه آماری، بررسی وضعیت سن در نمونه آماری، بررسی وضعیت سابقه کاری، بررسی وضعیت محل خدمت، بخش آمار استنباطی، بررسی وضعیت متغیر های تحقیق، بررسی فرضیات تحقیق)

فصل پنجم (نتیجه گیری و پیشنهادات، مقدمه ، نتایج آمار توصیفی، نتایج مربوط به متغیر جنسیت، نتایج مربوط به متغیر سن، نتایج مربوط به متغیر وضعیت تحصیلات، نتایج مربوط به وضعیت متغیر محل خدمت، نتایج مربوط به متغیر وضعیت سوابق کاری، نتایج مربوط به وضعیت متغیرهای تحقیق، نتیجه فرضیه اول، نتیجه فرضیه دوم، نتیجه فرضیه سوم، نتیجه فرضیه چهارم، نتیجه فرضیه پنجم، نتیجه فرضیه ششم، نتیجه فرضیه هفتم، بخش سوم پیشنهادات تحقیق، پیشنهادات برای سایر محققین)

پیوست

فهرست جداول و نمودارها